Inhoud

• Wat is reumatoïde artritis?
• Kan ik er zelf iets tegen doen?
• Wat kan de apotheker voor mij doen?
• In welke gevallen kan ik beter naar de huisarts gaan?
• Welke medicijnen worden gebruikt bij

Reumatoïde artritis

Wat is reumatoïde artritis?

Reumatoïde artritis is een ziekte waarbij uw gewrichten gaan ontsteken. Meestal begint het bij de handen en voeten.

Ook de pezen en slijmbeurzen in de buurt van gewrichten kunnen ontstoken raken.

Reumatoïde artritis komt doordat uw lichaam afweerstoffen maakt tegen uw eigen gewrichten. Die afweerstoffen gaan aan de binnenkant van uw gewrichten zitten. Ze zorgen daar voor een ontsteking.

Waarom iemand die afweerstoffen maakt, is niet bekend. Roken maakt de kans groter dat iemand de afweerstoffen gaat maken.

Erfelijkheid speelt maar een hele kleine rol. Als de ziekte in uw familie voorkomt, is de kans 3 tot 5% dat u het ook krijgt.

Reumatoïde artritis kan al op jonge leeftijd ontstaan. Dit heet jeugdreuma.

Kan ik er zelf iets tegen doen?

• Als een gewricht warm aanvoelt, kan koelen de pijn verminderen. Leg er een natte doek of wat ijs tegenaan. Wikkel het ijs in een theedoek zodat uw huid niet bevriest. Of gebruik een ‘ice-pack’. Koel bijvoorbeeld 3 keer een kwartier per dag.
• Het is veilig en goed om te bewegen, ook als een gewricht dik, warm of rood is.
• Bewegen kan helpen om pijn en stijfheid te voorkomen of te verminderen. Ga bijvoorbeeld een halfuur per dag wandelen, fietsen of bewegen in water. De spieren worden sterker en geven steun aan de gewrichten. De pijn wordt uiteindelijk minder.
• Als u medicijnen krijgt die goed helpen, beweeg dan steeds meer.
  Als u merkt dat de klachten tijdens of na het bewegen erger worden, probeer het dan tijdelijk wat rustiger aan te doen.
  Worden de klachten minder erg, dan kunt u het gewricht weer meer bewegen.
• U kunt zich ook inschrijven bij een sportvereniging. Door sporten zoals bewegen in water blijft u fit en helpt u klachten te voorkomen.

Wat kan de apotheker voor mij doen?

Speciaal bij reumatoïde artritis

• Hulpmiddelen

Kunt u door uw reuma een medicijnverpakking niet openkrijgen? Daar zijn verschillende hulpmiddelen voor ontwikkeld. Uw apotheker kan u adviseren welk hulpmiddel het meest geschikt is voor u. De volgende hulpmiddelen zijn mogelijk verkrijgbaar bij uw apotheek: tablettendrukker, tablettenflacon en een hulpmiddel voor oogdruppelen.

Uw apotheker zorgt ervoor dat u uw medicijnen goed en veilig kunt gebruiken. Het maakt niet uit of u een medicijn korte tijd of langdurig nodig heeft.

• Receptcontrole

De apotheker controleert elk recept. Bijvoorbeeld: is het juiste medicijn voorgeschreven en meegegeven, is de dosering goed, kan het medicijn samen met andere medicijnen die u gebruikt. Als het nodig is, overlegt uw apotheker met uw huisarts of specialist.

• Overzicht van uw medicijnen

Uw apotheker houdt bij welke medicijnen u gebruikt. U kunt in de apotheek altijd om een overzicht van uw medicijnen vragen. Dit kunt u bijvoorbeeld meenemen als u uw specialist bezoekt, in het ziekenhuis wordt opgenomen of naar het buitenland gaat.

• Delen van informatie over uw medicijnen met andere zorgverleners

Uw apotheker, huisarts en het ziekenhuis kunnen informatie over uw medicijnen met elkaar delen als dat nodig is voor uw behandeling. Dit mag alleen als U daar toestemming voor geeft.

• Begeleiding bij nieuwe geneesmiddelen

Krijgt u een medicijn dat u in de afgelopen 12 maanden niet hebt gebruikt? Dan krijgt u extra uitleg over deze medicijnen.

• Ondersteuning als u uw medicijnen weleens vergeet in te nemen

De apotheker heeft daar hulpmiddelen voor. Als uw zorgverzekeraar toestemming geeft, kan uw apotheker uw medicijnen per dag en per tijdstip van inname in aparte zakjes voor u laten verpakken.

• Persoonlijk gesprek over uw medicijnen

Heeft u vragen over uw medicijnen, of problemen met het gebruik? Bijvoorbeeld moeite met slikken van medicijnen, openmaken van de verpakking, of last van een vervelende bijwerking? Vraag uw apotheker om een persoonlijk gesprek. Hij kijkt dan samen met u welke mogelijkheden er zijn om uw probleem te verhelpen.

• Medicatiebeoordeling

Uw apotheker en huisarts kunnen u uitnodigen voor een gesprek over uw medicijnen. Dit is mogelijk bij patiënten ouder dan 65 jaar die langdurig meer dan 5 medicijnen gebruiken. Samen met u bespreken ze of er verbetering mogelijk is. Als u bijvoorbeeld last hebt van bijwerkingen van een medicijn kan het soms vervangen worden door een ander medicijn.

• Zelfzorg

Bij de apotheek kunt u terecht voor advies over medicijnen die u zonder recept (= zelfzorgmedicijnen) kunt kopen, voor verbandmiddelen en cosmetica. De apotheek kan zelfzorgmedicijnen voor u opnemen in uw medicatiedossier. Dan kan de apotheker controleren of u ze veilig samen met uw receptmedicijnen kunt gebruiken.

• Bezorgservice

Bent u moeilijk ter been? Informeer bij uw apotheek of zij uw medicijnen bij u thuis kunnen bezorgen.

In welke gevallen kan ik beter naar de huisarts gaan?

Welke medicijnen worden gebruikt bij

Ontstekingsremmende pijnstillers
Ontstekingsremmende pijnstillers, ook wel NSAID's genoemd. Deze middelen werken pijnstillend en ontstekingsremmend. Hierdoor verminderen de roodheid, zwelling en pijn in en rond de gewrichten. Voorbeelden zijn aceclofenac, acetylsalicylzuur, carbasalaatcalcium, celecoxib, diclofenac, etoricoxib, flurbiprofen, ibuprofen, indometacine, meloxicam, nabumeton, naproxen, piroxicam en tiaprofeenzuur.

DMARD's (Disease-Modifying Antirheumatic Drugs)
DMARD's zijn medicijnen die ontstekingen afremmen. Ze worden onder andere gebruikt om bij reuma de gewrichtsonteking op de lange termijn te verminderen. Hierdoor heeft u minder last van pijn en kunt u zich beter bewegen. Het duurt een aantal maanden voordat deze middelen effect hebben. Hoe de werking precies tot stand komt is nog niet bekend. Hieronder kunt u lezen hoe de verschillende DMARD's werken.

• Methotrexaat remt in lage dosering, van 7,5 tot 30 mg per week, gewrichtsontstekingen bij reuma.
• Sommige antimalariamiddelen remmen in hoge doseringen enigszins de gewrichtsontstekingen bij reuma. Vanwege de bijwerkingen bij deze hoge doses, worden deze middelen alleen voorgeschreven als andere middelen tegen reuma onvoldoende effect hebben. Voorbeelden zijn chloroquine en hydroxychloroquine.
• Sulfasalazine wordt in de darm gesplitst in mesalazine en sulfapyridine. Sulfapyridine werkt ontstekingsremmend bij gewrichtsklachten.
• Medicijnen tegen ontstekingen (TNF-alfa-remmers). Deze medicijnen remmen een stof, TNF-alfa, die betrokken is bij ontstekingsreacties. Voorbeelden zijn infliximab en etanercept.
• Abatacept remt de werking van bepaalde witte bloedcellen die een rol spelen bij de ontstekingen in gewrichten. Hierdoor vermindert de gewrichtsontsteking.
• Medicijnen die interleukines remmen. Deze medicijnen remmen eiwitten, interleukines, die een rol spelen bij ontstekingen. Voorbeeld is anakinra, sarilumab en tocilizumab.
• Azathioprine onderdrukt ontstekingsreacties in het lichaam, door cellen te remmen die afweerstoffen aanmaken.
• Leflunomide remt de afweercellen van het lichaam die een rol spelen bij de ontstekingen in gewrichten. Hierdoor vermindert de ontsteking.
• Ciclosporine onderdrukt de afweer en remt ontstekingen. Hierdoor wordt de verergering van de ziekte afgeremd. Het vermindert de gewrichtsontsteking op de lange termijn.
• JAK-remmers. Deze medicijnen remmen het eiwit JAK dat betrokken is bij ontstekingsreacties. Hierdoor vermindert de ontsteking. Voorbeelden zijn baricitinib, filgotinib, tofacitinib en upadacitinib.

Bijnierschorshormonen
Bijnierschorshormonen, ook wel corticosteroïden genoemd. Dit kunnen tabletten zijn, maar ook injecties die de arts in een gewricht kan geven. Bij de tabletten is het meestal een behandeling van enkele dagen tot weken bij een tijdelijke verergering van reuma. Soms is het echter nodig langdurig corticosteroïden te gebruiken, als andere middelen tegen reuma onvoldoende effect hebben. Voorbeelden zijn betamethason, dexamethason, prednison, prednisolon en triamcinolonacetonide.

Capsaïcine crème
Capsaïcine crème maakt de huid plaatselijk gevoelloos en verlicht de pijn. Pijn bij reuma wordt meestal behandeld met een pijnstiller. Een enkele keer zal de arts dit middel voorschrijven.

Duivelsklauw
Duivelsklauw is een kruidenmiddel. Het heeft een pijn verlichtende werking. Hoe het precies werkt is niet bekend. Er is geen bewijs dat duivelsklauw werkt bij pijn door reumatoïde artritis.